1. Home
2. Informacione
3. Komunikata
4. ​Përtej nihilizmit dhe euforisë nga takimi i Prizrenit duhen rezultate konkrete

​Përtej nihilizmit dhe euforisë nga takimi i Prizrenit duhen rezultate konkrete

16.01.2014 · Valon Murati

Integrimi deri në bashkim është një projekt krejt racional politik, i cili nëse realizohet me kujdes dhe me shumë punë e me pak fjalë, nuk e ka për qëllim vetëm ndreqjen e një padrejtësie historike në vetvete, por mbi të gjitha e ka rritjen e mirëqenies që qytetarëve, si në fushën ekonomike, sociale, politike dhe atë të sigurisë. Dhe duke qenë projekti i vetëm real që sjellë siguri në Ballkan, ai është edhe hapi i parë i madh drejt një rajoni me stabilitet, paqe, e bashkëpunim në mes të të gjithë popujve dhe shteteve, pa marrë parasysh të kaluarën.

1. Takimi i Prizrenit në mes të qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe asaj të Kosovës, ashtu edhe siç pritej ngjalli debate dhe reaksione të ndryshme. Shpeshherë këto debate dhe reagime nuk mund të tejkalonin vijat ndarëse dhe mëritë partiake. Në anën tjetër një pjesë e analistëve, të prirë ta shohin çdo afrim të Prishtinës dhe Tiranës si shfaqje nacionalizmi, rrezik për rajonin (ndonëse nuk pati gati se fare reagime nga fqinjët), marketing politik të qeverive përkatëse, e cilësuan takimin si shfaqje mediale pa përmbajtje. Normalisht nuk mungonte edhe krahu tjetër, i përkrahësve folklorik, deri tek ata që mendonin se me këtë mbledhje u realizua vetë bashkimi kombëtar. Kështu në mjegullnajën e këtyre opinioneve, si zakonisht po vështirësohet një debat më normal dhe përmbajtjesor për takimin. Nuk ka dyshim se takimi ishte i rëndësishëm, sepse jo vetëm që ishte takimi i parë i dy qeverive të dy shteteve shqiptare, që domosdo bartë edhe një simbolikë të rëndësishme politike, porse krijon për herë të parë kontekstin kur opinioni publik, shoqëria civile, opozita, qytetarët, mund të kërkojnë rezultate konkrete nga bashkëpunimi në mes të dy shteteve. Nuk duhet harruar, që deri më tani niveli i bashkëpunimit institucional ka qenë tërësisht kaotik, për të mos folur për mungesën e politikave të përbashkëta në të gjitha fushat, edhe pse nevoja për bashkëpunim dhe integrim në shumë fusha është domosdoshmëri sidomos për ta tejkaluar nivelin e ultë të zhvillimit ekonomik të të dy shteteve. Madje edhe në raste kur ka pasur vendime për politika të përbashkëta si ato për hapjen e konsullatave të përbashkëta, apo edhe rezolutë të Kuvendit të Kosovës si ajo për të filluar bisedimet në mes të dy vendeve që Kosova të marrë kodin telefonit të Republikës së Shqipërisë, ato kanë mbetur të pa-funksionalizuara. Kështu, nëse takimi nëse përcillet me rezultate konkrete mund të jetë hap i rëndësishëm për t’i tejkaluar këto ngërçe dhe për të lehtësuar lëvizjen e lirë të njerëzve, mallrave, shërbimeve dhe kapitalit në të dy anët e kufirit shqiptaro-shqiptar. Ky takim dërgoi edhe një mesazh, i cili nuk mund të fshihet, se raporti i këtyre dy shteteve, duke qenë se përbëhen nga i njëjti komb, do të jetë i veçantë dhe si i tillë edhe pesha e tyre në politikën rajonale do të rritet. Në këtë drejtim, me të drejtë shqiptarët jashtë këtyre dy shteteve kanë pritur më shumë, e sidomos ata të Kosovës Lindore (Preshevë, Medvegjë dhe Bujanoc), të cilët janë në pozitën më të rëndë në rajon. Përkrahja për Kosovën Lindore duhet të shkojë përtej krijimit të një fondi dhe financimit të aparaturës mjekësore për maternitetin e Preshevës. Tirana dhe Prishtina zyrtare, duhet të ndërtojnë një politikë të përbashkët për të mbrojtur të drejtat politike e ekonomike të shqiptarëve në Kosovën Lindore, por edhe në pjesët e tjera jashtë kufijve të dy shteteve përkatëse.

1. Që nga hartimi i programit të fushatës zgjedhore e deri në ditët e tij të para në qeveri kryeministri i ri shqiptar Edi Rama me një fjalor goxha të sofistikuar për veshin politik të Prishtinës dhe Tiranës, ka përcaktuar raportet me Prishtinën si një “bashkëqeverisje e hapësirës së përbashkët, që përbëhet nga dy shtete, por që i përkasin një kombi”. Gjithsesi duke qenë i kujdesshëm që të thotë se kufijtë janë të patjetërsueshëm dhe se “shqiptarët do të jenë të bashkuar nën qiellin e Evropës së bashkuar”, koncepti i “bashkëqeverisjes strategjike”, mund të lë hapësira të shumta për t’u interpretuar, prej rritjes së bashkëpunimit, integrimit në fusha të caktuara, madje deri aty sa duke qenë “kufijtë e patjetërsueshëm” për shkak të “besës që i kemi dhënë Perëndimit”, këto dy shtete mund të shkojnë drejt një unioni me elemente konfederate, por me subjektivitet ndërkombëtar të veçantë. Për të mos spekuluar me mundësinë e domethënies së kësaj sintagme, ajo që është e dukshme, është se z.Rama e ka sfiduar Prishtinën zyrtare, në realizimin e një sërë projektesh të përbashkëta, si unioni doganor, sistemi i përbashkët arsimor, ofertë e përbashkët në bujqësi dhe turizëm, integrim i sportit në ligat e të rinjve, kalendar i përbashkët kulturor etj. Këto qëllime janë të realizueshme, por që dalin përtej retorikës patriotike, dhe kërkojnë shumë punë e përkushtim të përditshëm. Duke u prezantuar nga z.Rama, ashtu siç edhe janë, si pjesë të projektit të rritjes së mirëqenies ekonomike dhe sociale të shqiptarëve, rritjes së konkurrencës dhe cilësisë në arsim, sport e kulturë, këto do të ishin hapa të mëdhenj në fushën e integrimit të dy vendeve. Një përgjigje konkrete nga Prishtina zyrtare për këto tema deri më tani nuk ka pasur. Së paku kjo përgjigje nuk ka qenë publike. Takimi i Prizrenit, duket se është një reagim i parë i dy qeverive ndaj këtyre temave, por që gjithsesi deri më tani, duket se reagimi është më shumë pajtueshmëri në formë sesa në përmbajtje. Gjithsesi, mbetet deri në mbledhjen e ardhshme të dy qeverive të shihet se deri në cilën masë janë marrë seriozisht projektet e përbashkëta për të cilat u zotuan në takimin e tyre të parë.

1. Ky takim edhe njëherë e vuri në rend dite debatin mbi integrimin dhe bashkimin kombëtar. Si zakonisht kundërshtarët, duke injoruar tërësisht kontekstin ballkanik, faktin se shqiptarët vazhdojnë të shtypen në shumë prej shteteve ku jetojnë, se vetë Kosova është një shtet i brishtë dhe jo-funksional, u munduan ta vendosin idenë e bashkimit prapë brenda kornizave të një projekti nacionalist, romantik, folklorik, i drejtuar kundër të tjerëve, dhe tërheqje e vëmendjes nga përpjekjet për sundimin e ligjit, luftës kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, zhvillimit ekonomik etj. Integrimi kombëtar deri në bashkimin kombëtar, nuk ka qenë dhe nuk është një projekt romantik e folklorik, e as një projekt i orientuar kundër të tjerëve dhe sigurisë në rajon. Për më tepër jo shqiptarët e bashkuar, por të ndarë e të shtypur do të jenë burim i jo-stabilitetit në rajon. Ky projekt është një projekt krejt racional, i cili për qëllim nuk ka vetëm ndreqjen e një padrejtësie historike në vetvete, por mbi të gjitha e ka rritjen e mirëqenies që qytetarëve, si në fushën ekonomike, sociale, politike dhe atë të sigurisë. Si i tillë ky proces nuk është në kundërshtim me konceptin e sundimit të ligjit, luftës kundër korrupsionit, rritjes së mirëqenies sociale e ekonomike, siç pretendojnë në mënyrë absurde ta trajtojnë çështjen disa prej analistëve në Tiranë e Prishtinë. Përkundrazi vetëm qeveritë që i realizojnë këto detyra të shtëpisë mirë, do të jenë të afta që edhe procesin e integrimit deri në bashkim ta realizojnë shumë më lehtë. Interesi i shqiptarëve, por besoj se edhe interesi i Evropës, është që bashkimi kombëtar të mos vjen si pasojë e dështimit të shtetit të Kosovës, por si rezultat i fuqizimit të sovranitetit të këtij shteti për të vendosur për fatin e bashkimit me Republikën e Shqipërisë. Andaj takimi i Prizrenit, përtej simbolikës, duhet të shndërrohet në një proces i përbërë prej institucioneve dhe mekanizmave të cilat do të realizojnë politika me rezultate konkrete në të gjitha fushat. Krijimi i institucioneve të përbashkëta qeveritare, parlamentare, të sigurisë, arsimore, ekonomike, energjetike, kulturore, sportive etj., sipas modeleve që veç u përmendën tani e sa herë nga pjesëmarrësit e takimit dhe analistët e ndryshëm si ai i Beneluksit, i vendeve nordike, apo edhe i vetë BE-së, e duke i pasur parasysh specifikën se këtu është në pyetje një komb me dy shtete, do të ishte hapi më i rëndësishëm afatshkurtër që do të dilte nga takime të ngjashme dhe përpjekjet e rritjes së bashkëpunimit deri në integrim. Integrim i cili do ta lehtësonte pa masë, edhe bashkimin politik atëherë kur krijohen rrethanat për të, duke e shndërruar atë në një akt sovran të vullnetit politik të qytetarëve dhe jo një dramë për shqiptarët, rajonin e Evropën.

Prishtinë, 16.1.2014